-
Urodzony 13. marca 1897 w Sanoku. Syn Romana Vetulaniego, profesora gimnazjalnego (jednego z założycieli 'Sokoła' w Sanoku), i Elżbiety z Kunachowiczów.
Rodzeństwo Tadeusza: Kazimierz - brat przyrodni (matematyk, prof. Politechniki Lwowskiej,
zamordowany we Lwowie 4. lipca 1941 przez hitlerowców), Zygmunt (dyplomata, konsul generalny RP), Adam (historyk prawa kanonicznego, prof. UJ),
Maria (urzędnik państwowy), Elżbieta (zmarła młodo).
|
|
-
1915. Matura w Wiedniu. W roku akademickim 1915/16 studia filozoficzne na Uniwersytecie Wiedeńskim.
-
1919/1922 studia rolnicze na Wydziale Filozoficznym UJ. Prezes studenckiego Kółka Rolników Wszechnicy Jagiellońskiej.
|
|
-
1920. Służba w Krakowskim Ochotniczym Batalionie Wartowniczym.
|
|
-
1925. Starszy asystent Zakładu Szczegółowej Hodowli Zwierząt Uniwersytetu Poznańskiego.
|
|
-
1922-1929. Tadeusz Vetulani publikuje fundamentalne prace na temat konika polskiego:
"Badania nad konikiem polskim z okolic Biłgoraja" oraz "Dalsze badania nad konikiem polskim".
Wprowadzenie określenia 'konik polski' do literatury hipologicznej.
-
Hipoteza dotycząca pochodzenia koników polskich od odrębnej formy zoologicznej dzikiego konia
(Equus caballus gmelini Antonius, forma silvatica Vet.) zostaje przyjęta przez czołowych specjalistów
(Adametz, Antonius, Gromowa, Sokolov, Heptner i inni)
i znajduje trwałe miejsce w systematyce zwierząt.
|
|
-
1926. Doktorat z zakresu rolnictwa na Uniwersytecie Jagiellońskim.
|
|
-
1929. Habilituje się na Uniwersytecie Poznańskim z zakresu ogólnej i szczegółowej hodowli zwierząt i uzyskuje stopień docenta Uniwersytetu Poznańskiego.
|
|
-
Lata dwudzieste i trzydzieste w dorobku Tadeusza Vetulaniego charakteryzują się w pierwszym rzędzie
pracami naukowymi i hodowlanymi zmierzającymi do odtworzenia tarpana leśnego drogą naturalnej selekcji
w półdzikich warunkach bytowania w puszczy (dobór hodowlany osobników o cechach uważanych
za atawistyczne). W tym czasie powstają także liczne prace dotyczące rodzimych ras zwierząt gospodarczych, głównie poświęcone bydłu rogatemu
i owczarstwu, oraz prace na temat stosunków gospodarczych w rolnictwie polskim.
|
|
-
1931-1935. Pracuje na stanowisku zastępcy profesora i kierownika Zakładu Hodowli Zwierząt Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie.
|
|
-
1929 i 1934. Odbywa dwie wyprawy naukowe do Turcji, gdzie wydatnie przyczynia się do odbudowy tureckiej hodowli koni.
|
|
-
1935. Zostaje mianowany profesorem nadzwyczajnym Uniwersytetu Poznańskiego i obejmuje kierownictwo Zakładu Hodowli
Szczegółowej Zwierząt Uniwersytetu Poznańskiego.
|
|
-
9. lutego 1936. Założenie z inicjatywy prof. Vetulaniego Zwierzyńca Koników Polskich typu Tarpana Leśnego
w Puszczy Białowieskiej daje początek pracom hodowlanym nad restytucją (regeneracją) tarpana leśnego
w warunkach rezerwatowych (początkowe stado: 5 klaczy i ogierek).
|
|
-
Sierpień 1938. Zostaje współredaktorem czasopisma „Zeitschrift für Züchtungsbiologie” (Berlin).
|
|
-
1939. Prof. Vetulani reprezentuje Polskę na Kongresie Hodowlanym w Zurichu.
|
|
-
1 września 1939. Wybuch wojny. Stan koni w rezerwacie "Zwierzyniec" na dzień 1.09.1939: 13 klaczy, 19 źrebiąt i młodzieży, 3 ogiery.
|
|
-
Luty 1940. Pod kierunkiem prof. dra Lutza Hecka, szefa Głównego Urzędu Ochrony Przyrody III Rzeszy, bezpowrotnie zrabowanych w Białowieży
i wywiezionych do Niemiec zostało 28 koników z rezerwatu (wg pisma Tadeusza Vetulaniego do Polskiej Misji Wojskowej w Berlinie w sprawie rewindykacji). Ogółem wywieziono z Białowieży co najmniej
33 spośród najlepszych koników.
-
1939-1945. Pobyt w Krakowie. Brak dostępu do koników (w większości wywiezionych do Niemiec).
|
|
-
1940-1943. Praca w charakterze referenta Polskiego Czerwonego Krzyża w Krakowie z funkcją rzecznika PCK wobec władz okupacyjnych.
Opieka nad polskimi jeńcami wojennymi z ramienia tej organizacji i poza nią.
|
|
-
Prof. Vetulani odrzuca wszelkie propozycje współpracy z okupantem
(kierowane do niego jako do wybitnego profesora dobrze znanego w niemieckim środowisku naukowym
i uwarunkowane zadeklarowaniem narodowości włoskiej). Odrzuca też propozycję udziału w komisji
powołanej do inspekcji grobów katyńskich nie chcąc służyć celom propagandowym okupanta.
(Dowody wdzięczności za opiekę ofiarowane przez polskich jeńców wojennych z Oflagu VI B)
|
|
-
1945. Udział z ramienia Ministerstwa Leśnictwa w misji rewindykacyjnej na terenie Niemiec.
Działania rewindykacyjne nie przynoszą rezultatów. Do kraju wraca jedynie część koników hodowanych
w warunkach stajennych w Puławach
i wywiezionych do Niemiec w okresie okupacji.
|
|
-
Z dniem 22.06.1945 wznawia obowiązki Kierownika Zakładu Hodowli Szczegółowej Zwierząt Uniwersytetu Poznańskiego.
|
|
-
1945-1952. Intensywne prace nad odtworzeniem warsztatu naukowego i podniesieniem hodowli rezerwatowej oraz stajennej konika polskiego
ze zniszczeń wojennych. Stado rezerwatowe liczy ok. 40 koników.
|
|
-
1949. Profesor zwyczajny w zakresie szczegółowej hodowli zwierząt.
|
|
-
5.06.1949. Ślub z Marią Godlewską.
-
1950. Narodziny syna Zygmunta.
|
|
-
24.02.1952 zasłabł podczas pracy
w laboratorium prof. Grodzińskiego
w Krakowie w trakcie wyjazdu naukowego. Zmarł tego samego dnia na zawał serca.
|
|
Profesor Vetulani był autorem
104 prac i doniesień naukowych oraz hodowlanych.
W dniu śmierci Tadeusza Vetulaniego
w hodowli rezerwatowej było już 40 koników, w 3 lata później
w pierwszym opublikowanym rejestrze koników polskich odnotowanych zostało
11 ogierów i 54 klacze
(pochodzących z hodowli rezerwatowej bądź stajennej).
W zgodnej opinii specjalistów Prof. Vetulani uratował przed wyginięciem tak prastary typ konia,
"jakiego nie udało się zachować w hodowli żadnego innego gatunku zwierząt ani w Polsce ani w innych krajach Europy"
(wg Pruskiego, 1979).
|
|